همه چیز درباره کاشی شکسته
از هنرهای دستی جذاب و زیبا که هیچ‌گاه محبوبیت خود را از دست نداده، هنر کاشی شکسته است. هنر کاشی شکسته با نام‌های دیگری مانند کاشی معرق، سرامیک شکسته، نقاشی سرامیکی و … نیز از آن یاد می‌شود، سال‌هاست ریشه در فرهنگ و اصالت هنر ایرانی دارد. استفاده از کاشی در بناهای ایرانی از دیرباز مرسوم بوده است و هنر کاشی معرق به عنوان یکی از صنایع‌دستی خارق‌العاده و زیبا، در بناهای قدیمی ایرانی هم قابل مشاهده است.
در هنر کاشی معرق، از انواع سرامیک شکسته، کاشی‌های شکسته، موزائیک و سنگ‌ها در کنار هم استفاده می‌شود. هنرمند پس از اجرای طرح روی سطح مورد نظر، رنگ‌ها و جنس‌های مختلف این ابزار را در کنار هم به صورت هدفمند قرار می‌دهد و گاه برای رسیدن به ابعاد و شکل مورد نظر، خود اقدام به خرد کردن کاشی می‌کند و طرح‌های زیبا و بی‌بدیل می‌آفریند.
در عبور از عصر سنت به مدرنیته، بسیاری از هنرهای اصیل ایرانی جایگاه خود را از دست داده و به فراموشی سپرده شده‌اند. اما هنر کاشی معرق به عنوان یکی از هنرهای اصیل و جذاب ایرانی، با کمی تغییر در سبک و سیاق طراحی‌ها، جایگاه خود را در زندگی مدرن امروزه حفظ کرده و با قرار گرفتن در بسیاری از فضاها، روح اصیل ایرانی را به محیط می‌بخشد. هنر کاشی معرق در بسیاری از محیط‌ها در ابعاد گوناگون قابل مشاهده است.
از کاشی معرق در زیباسازی شهر در ابعاد بزرگ استفاده می‌شود. در بسیاری از مراکز خرید، قطارهای بین شهری، پارک‌ها، آبنماها و سایر فضاهای عمومی شاهد تزئین دیوار در ابعاد گوناگون با این هنر زیبا هستیم. این هنر اصیل ایرانی جایگاه خاصی در منازل نیز داشته و تابلوهای تولید شده به این روش در دو سبک سنتی و مدرن دارای طرفداران زیادی هستند.
برخی نیز در منزل دیواری خاص را به استفاده از این هنر اختصاص می‌دهند تا زیبایی کاشی شکسته نمود بیش‌تری در منزل داشته باشد. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید تا سایر ویژگی‌های این هنر باستانی و جذاب، که امروزه به بخشی از زندگی افراد تبدیل شده است، را بیان کرده و معرفی کنیم.
مواد مورد استفاده در هنر کاشی معرق و نحوه استفاده از آن‌ها
در هنر کاشی شکسته از انواع کاشی‌های رنگی موجود در بازار، انواع موزائیک و سرامیک، سنگ‌های تزئینی، سنگ‌های طبیعی، صدف و گوش ماهی، ظروف شکسته و بلااستفاده چینی و … استفاده می‌شود. قرار دادن رنگ‌های مختلف این مواد در کنار هم زیبایی بی‌نظیری را به وجود می‌‌آورد. در انواع سطوح نیز می‌توانید از این هنر زیبا استفاده کرده و رنگ و لعابی تازه به اشیا و فضاهای قدیمی خود بدهید. روی لوازم چوبی مانند میز‌های چوبی و یا تابلوهای چوبی می‌توانید از هنر کاشی معرق استفاده نمایید.
با استفاده از این روش می‌توانید انواع گلدان‌های سفالی و ظروف سفالی را به خوبی تزئین کرده و به عنوان وسیله تزئینی جذاب و خاص در منزل استفاده کنید. ظروف و قاب‌های شیشه‌ای و یا فلزی نیز برای این کار سطح مناسب را در اختیار شما قرار می‌دهند. علاوه بر این‌ها، هنر کاشی معرق در انواع سطوح دیوارهای خشک و خشن در سطح شهر و یا دیوار های گچی در منازل نیز قابل اجرا است.
اجرای کاشی شکسته روی سطح مورد نظر
برای اجرای کاشی شکسته روی هر سطحی، لازم است تا طرحی زیبا برای آن در نظر بگیرید. شما از انواع طرح‌های مدرن و یا سنتی مانند بته جقه، ترنج و … می‌توانید استفاده نمایید. طرح را روی سطح کار پیاده کنید و حالا نوبت به خرد کردن کاشی‌ها می‌رسد. کاشی‌ها را توسط انبر و یا ایجاد ضربه خرد کرده و سپس قطعه‌های مناسب را جدا نمایید. حال بهترین چیدمان را روی طرح انجام دهید. می‌توانید توسط انبر و یا ابزارهای دیگر، قطعه‌ها را به خوبی شکل داده و سپس روی کار قرار دهید.
در انتخاب رنگ‌ها و چیدمان رنگ‌های مختلف در کنار هم دقت کنید و اگر رنگی با کاشی‌های دیگر هم‌خوانی نداشت می‌توانید آن را عوض کنید. حال نوبت به محکم کردن کاشی‌ها روی سطح می‌رسد. لازم است دوغاب و ملات کافی تهیه نمایید و تمام فضاهای بین کاشی‌های شکسته را پوشش دهید. این روش ابتدایی‌ترین نحوه اجرای کاشی شکسته روی سطوح است.
استفاده از کاشی شکسته در زیباسازی فضاهای شهر
سال‌هاست از این هنر جذاب در زیباسازی فضاهای شهری استفاده می‌شود. دیوارهای بتنی در زیرگذرها، نازیبا و خشن به نظر می‌رسند و چهره قشنگی ندارند. ابتدا طرح‌های مختلف فانتزی و سنتی را روی این دیوارها، در ابعاد بسیار بزرگ، مانند طرح‌های سنتی و یا طرح‌های حوض ماهی و سایر طرح‌های فانتزی، پیاده می‌کنند. سپس با استفاده از معرق کاشی به رنگ‌آمیزی این بخش‌ها، می‌پردازند. در نهایت دیوارهای بتنی را به تابلوهایی زیبا و جذاب تبدیل خواهند کرد که بیننده از دیدن آن محصور شده و از تماشای آن سیر نخواهد شد.
با این روش‌ها روح زندگی را به فضاهای شهری هدیه می‌دهند و رنگ‌های شاد و سرزنده را به فضای شهر می‌آورند. علاوه بر دیوارهای بتنی، کاشی شکسته را در فضاهایی همچون آبنما و حوض‌های سطح شهر نیز می‌توان دید. در آبنماهای زیبای موجود در پارک‌ها از این هنر زیبا استفاده می‌شود تا زیبایی حضور آب در طبیعت پارک‌ها، دوچندان شود. در محوطه قطارهای بین‌شهری نیز می‌توانید هنر کاشی معرق را مشاهده کنید.
استفاده از کاشی شکسته در فضای داخلی منزل
زندگی امروزه به سمت مدرنیته در حال حرکت است، در حالی که روحیات انسان، تمایل به طرح و رنگ‌های نوستالژی گذشته دارد. به همین علت استفاده از هنرهایی مانند کاشی معرق، از محبوبیت بالایی در دکوراسیون داخلی منازل برخوردار هستند. شما در فضاهای مختلفی از منزل می‌توانید از این هنر باستانی نهایت استفاده را ببرید و محیط را زیباتر و جذاب جلوه دهید. از انواع کاشی‌های شکسته می‌توان در تزئین اطراف شومینه استفاده کنید.
در بخش کوچکی از آشپزخانه می‌توانید این هنر را اجرا کرده و رنگ و روی آشپزخانه را تغییر دهید تا زندگی در این فضا جریان پیدا کند و دکوراسیون آشپزخانه از سادگی و یکنواختی بیرون بیاید. از کاشی معرق می‌توانید در زیباسازی گلخانه و پاسیو استفاده کنید. قرار گرفتن ترکیب زیبایی از رنگ‌ها در کنار گیاهان سبز، محیطی پر از انرژی مثبت و زندگی ایجاد خواهد کرد. از دیگر کاربردهای این هنر در فضاهای داخلی منزل، تولید انواع تابلوهای دیواری در سایزها و طرح‌های متنوع است.
طرح‌های خاص با سبک مدرن نیز به این روش تولید شده‌اند که با توجه به تمایل شما به سبک مدرن، قابل تهیه هستند. تابلوهایی با سبک سنتی نیز برای استفاده در منزل موجودند که زیبایی خارق‌العاده ای به فضا می‌بخشند. با تهیه این تابلوها و نصب آن‌ها روی دیوارهای منزل، محیطی زیبا و خاص خواهید داشت. از این تکنیک می‌توانید برای دیزاین انواع بخش‌های فضا نیز استفاده نمایید. می‌توانید قاب آینه چوبی خود را تغییر داده و آن را در کنار طرح و رنگ به نمایش بگذارید.
می‌توانید جلوه تازه‌ای به میز‌های چوبی و یا فلزی منزل خود بدهید. همچنین قادر هستید بخش‌هایی از دیوار منزل را به این هنر اختصاص داده و در کنار آینه‌کاری‌های دیواری از این تکنیک نیز استفاده کنید. از این هنر زیبا می‌توانید سنگفرشی جذاب برای مقابل منزل خود تهیه کرده و در زمان تغییر دکوراسیون، با ریختن سیمان در مقابل منزل، تکه‌های شکسته کاشی را روی آن قرار دهید و سنگفرشی زیبا به وجود بیاورید. برای هنر کاشی معرق، حد و مرزی وجود ندارد و در تمامی فضاها قابل اجرا است.
استحکام و کیفیت بالا
همانطور که انواع کاشی و سرامیک از مقاومت و استحکام بالایی در برابر عوامل خارجی برخوردار هستند، کاشی شکسته نیز استحکام زیادی داشته و در برابر عوامل مختلف مقاومت زیادی نشان می‌دهد. کاشی معرق در برابر رطوبت و برخورد آب بسیار مقاوم است. به همین دلیل می‌توان از آن در فضاهای مرطوب مانند سرویس‌های بهداشتی و حمام استفاده کرد و دکوراسیونی خاص و زیبا ایجاد نمود.
در پشت روشویی سرویس بهداشتی و یا در پشت دوش حمام در فضایی با ابعاد کوچک می‌توانید این تکنیک را اجرا کرده و زیبایی محیط را افزایش دهید. به دلیل مقاومت بالای این تکنیک، در فضاهای بین‌شهری از آن استفاده می‌شود. زیرا باران و باد و نور آفتاب و رطوبت به کیفیت این طرح‌ها آسیبی وارد نمی‌کند.
البته نوع متریال مورد استفاده در کاشی شکسته تأثیر زیادی در دوام و کیفیت کار خواهد داشت و باید از کاشی و سرامیک‌هایی بادوام و درجه یک، برای ماندگاری بیشتر کار استفاده کرد. در ضمن کاشی معرق به سادگی قابل شستشو بوده و از انواع مواد شوینده مناسب می‌توان در نظافت و تمیز کردن آن استفاده نمود.
استفاده از کاشی معرق در ساخت زیورآلات
در طرح‌های جدید زیورآلات در سال‌های اخیر، شاهد تولید محصولاتی خاص با سبک‌های سنتی هستیم. محصولاتی که در نگاه اول شاید به نظر نیاید اما وقتی با دقت به آن‌ها نگاه می‌کنیم، مشاهده خواهیم کرد که در قاب فلزی این زیورآلات، کاشی‌های ریز و کوچکی با رنگ‌های خاص و جذاب قرار دارند.
زیورآلات تولید شده از کاشی شکسته، زیبایی و اصالت را در کنار هم دارند و جذابیت بی‌نظیری را به وجود می‌آورند. در تولید این نوع از زیورآلات، اغلب از کاشی‌هایی با رنگ‌های فیروزه‌ای و زرد و نارنجی در کنار هم استفاده می‌شود. قرار گرفتن رنگ‌های متضاد سرد و گرم در کنار هم، انرژی زیادی به فرد خواهد بخشید.
جمع‌بندی
هنر کاشی معرق یا کاشی شکسته یکی از هنرهای اصیل و دوست داشتنی ایران است که نیازمند صرف هزینه‌های زیاد نبوده و با صرف مبلغ اندکی می‌توانید حتی در منزل به انجام این صنایع‌دستی پرداخته و یا از طریق این هنر، به کسب درآمد بپردازید.